Elke week verschijnt een column over iets dat opvalt in Australië en wat voor een nieuwsgierige Hollander niet goed te begrijpen is. Nederland en Australië lijken natuurlijk op elkaar, maar dat valt bij nader inzien vies tegen. Een ontdekkingstocht door het onbegrijpelijke Down Under. Fair Dinkum! Echt waar!

Het debat

Als het niveau van de debatten in het parlement een weerspiegeling is van de kwaliteit van een samenleving, dan staat Australië er beroerd voor. Dat niveau is namelijk nul. Zero. Wie naar het dagelijkse vragenuurtje op tv kijkt, kan niet anders concluderen dat de Australische Tweede-Kamerleden straatvechters, viswijven en schreeuwende egotrippers zijn .

Je zou denken dat regering en parlement in Canberra hun handen vol hebben aan de wereldwijde, financiële en economische crisis. De werkloosheid stijgt, de overheidstekorten lopen op, alle alarmbellen rinkelen. Of denk aan de nijpende problemen van het broeikaseffect. Australië wordt met bosbranden, overstromingen, droogte en cyclonen voortdurend met de neus op de feiten gedrukt. Dit land schreeuwt om verstandig beleid, om inhoudelijke debatten, om lange termijn visie, om goed bestuur en goede controle kortom.

Maar waarmee houden regering en parlement in Australië zich al meer dan een week bezig? Met een vervalste e-mail. En met het roepen dat de ander moet aftreden. Och arme. Waar gaat het over?

Minister-president Kevin Rudd is lange tijd bevriend met een autohandelaar in Queensland, zijn thuisstaat. Tijdens de verkiezingen heeft deze autohandelaar Rudd een wagen met open bestelbak cadeau gedaan, een ‘ute’ zeggen ze hier. Op die auto kon Rudd een groot verkiezingsbord van zichzelf zetten. Eén van de vele giften van vrienden in verkiezingstijd, niets aan de hand, zou je zeggen.

De afgelopen maanden heeft de regering een hulpplan opgesteld voor in nood geraakte autohandelaren. Door de crisis is de autoverkoop ingesstort en met het plan wil de overheid voorkomen dat te veel autohandelaren over de kop gaan. Volgens de oppositie zou de bevriende autohandelaar een voorkeursbehandeling hebben gekregen van de regering. Dat zou niet hebben geleid tot financiële steun, maar de suggestie werd gewekt dat de regering aan vriendjespolitiek deed. Rudd zei op vragen in het parlement dat noch hij noch iemand van zijn kantoor zich met de bevriende autohandelaar had bezig gehouden.

Tijdens een commissievergadering van de Senaat werd een topambtenaar van het ministerie van Financiën ondervraagd over dit hulpplan aan autohandelaren.  Op lang aandringen van een Kamerlid van de oppositie zei deze ambtenaar dat hij een e-mail van het departement van de premier had gezien, waarin de bevriende autohandelaar werd genoemd. Dat was in tegenspraak met de eerdere uitspraken van de premier. De conservatieve oppositieleider Malcolm Turnbull beschuldigde Rudd van ‘corruptie’ en eiste het onmiddellijke aftreden van de minister-president.

Rudd bleef hardnekkig ontkennen en schakelde de politie in. Die ging op jacht naar de gewraakte e-mail. De politie viel het huis van de topambtenaar binnen en concludeerde snel dat de bewuste e-mail was vervalst. De topambtenaar van Financiën was waarschijnlijk betrokken bij die vervalsing. De ambtenaar had eerder vertrouwelijke informatie laten lekken naar de oppositie. Hij had vóór de commissievergadering van de Senaat gesproken over de zaak met de oppositieleider en het Kamerlid dat de vragen stelde tijdens de hoorzitting. Heel de commotie in de Senaatscommissie was in scene gezet.

De oppositieleider had niet gecontroleerd of de mail wel echt was. Hij had dus op grond van een vervalsing geroepen dat de premier moest aftreden. Pijnlijk. Waarop de premier van dit land riep dat de oppositieleider niet deugde voor zijn vak en onmiddellijk moest aftreden. Waarop de oppositieleider riep dat de premier misschien geen schuld had aan vriendjespolitiek, maar wel de minister van Financiën en dat hij onmiddellijk moest aftreden. Waarop de minister van Financiën boos riep dat de oppositie een stelletje schurken is en dat de oppositieleider moest aftreden. Enzovoorts, enzovoorts.

Zucht. Bent u daar nog? Dit is waar Australië zich dag in, dag uit druk om maakt, opgehitst door hijgerige media. Kamerleden die elkaar voor rotte vis uitmaken; Kamerleden die door hun ophef en gescheld door de voorzitter verwijderd worden; Kamerleden die alleen maar harder willen schreeuwen dan de ander.

Voor een deel is dit theater te verklaren door het tweepartijenstelsel. In Australië regeert of links (Labor) of rechts (Liberals). De politici in Canberra kunnen elkaar gerust uitschelden voor alles-dat-maar-lelijk-is. Ze hoeven toch nooit bij elkaar in één regering te stappen. In dit land dus geen poldercompromissen zoals in Nederland, maar een debat op het scherpst van de snede en dat kan soms onaangenaam uitpakken.

Het Australische parlement heeft nu zes weken winterreces. Voor even keert de rust terug in de vergaderzaal in Canberra. Maar de e-mail-affaire duurt voort, de politie blijft onderzoeken en iedereen blijft roepen dat de ander moet aftreden.

Nooit gedacht dat je kon verlangen naar het saaie Binnenhof in Den Haag.